Artykuły

W Sopocie zakończyły się „Dwa Teatry", przegląd najnowszego dorobku radiowej i telewizyjnej sceny.

Grand Prix Teatru TVP zdobył spektakl Posprzątane Sarah Ruhl w reżyserii Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej. Utwór amerykańskiej dramatopisarki (ur. 1974), dwukrotnej finalistki Pulitzera (m.in. właśnie za Posprzątane/The Clean House), napisany został jako komedia. Odniósł już wcześniej sukces w Polsce, wystawiony w łódzkim Teatrze im. Stefana Jaracza (2012, reż. Mariusz Grzegorzek). Został tam okrzyknięty najlepszym spektaklem sezonu.

— W naszym odczuciu był to najlepiej zrealizowany telewizyjny spektakl — mówi „Rzeczpospolitej" Grażyna Barszczewska, przewodnicząca telewizyjnego jury. — Złożyło się na to kilka równie istotnych w tym przypadku elementów: materiał literacki, przekład, reżyseria, role aktorskie, jednorodność stylistyczna spektaklu. W tym mieszczą się także scenografia, kostiumy, zdjęcia, montaż. Wszystkie te elementy świetnie ze sobą współpracowały. Chcielibyśmy oglądać więcej takich spektakli.

— W tegorocznym konkursowym zestawieniu wyróżniły się także Listy z Rosji — dodaje Barszczewska — za ich wyreżyserowanie przyznaliśmy nagrodę Wawrzyńcowi Kostrzewskiemu, oraz Śluby panieńskie Fredry przeniesione z Teatru Narodowego, a zinterpretowane przez Jana Englerta.

Sztuka Posprzątane to opowieść o złożonych relacjach międzyludzkich, zwłaszcza tych między kobietami, najważniejszymi w tej historii bohaterkami. Tytułowane „posprzątane" ma charakter metaforyczny, wielowymiarowy — dotyczy nie tylko prostej czynności porządkowania przestrzeni, ale też relacji z bliskimi ludźmi. Każdy z bohaterów, obciążonych trudnymi doświadczeniami, niewypowiadanym bólem, samotnością, musi coś „posprzątać", czyli przepracować.

Dramat rozgrywa się między czterema bohaterkami. To dwie siostry, z których jedna jest będącą wciąż w życiowym biegu lekarką (Agata Kulesza), druga zaś odczuwa boleśnie pustkę w życiu (Aleksandra Konieczna), a także Brazylijka zatrudniona jako pomoc domowa (Dominika Kluźniak) i młoda kobieta (Wiktoria Gorodeckaja) wkraczającą w życie jednej z sióstr za sprawą romansu z jej mężem (Piotr Adamczyk).

To także historia o pierwotnych więziach łączących kobiety, potrafiących usunąć w cień żal, zazdrość, samotność, poczucie krzywdy. Autorka sztuki dotyka też najtrudniejszego wymiaru „sprzątania" — po śmierci człowieka. W tej sztuce tyleż się dzieje w słowach, ile poza nimi. A do wydarzeń, które toczą się w oryginale w jakimś dużym amerykańskim mieście, mogłyby dojść wszędzie. Zdjęcia do spektaklu zrealizował Jan Holoubek, scenografię — Agnieszka Zawadowska i Krzysztof Benedek.

Grand Prix w konkursie Teatru Polskiego Radia przyznano słuchowisku Lilla Weneda Juliusza Słowackiego w reżyserii Dariusza Błaszczyka.

— Ma wszystkie walory realizacyjne: znakomite plany akustyczne, wiele świetnych ról, doskonałą muzykę — wyjaśnia Piotr Moss, przewodniczący radiowego jury. — Jest barokowe w formie. Dramat Słowackiego na tym zyskał, to słuchowisko naprawdę inspiruje wyobraźnię, poszerzając pola interpretacyjne znanego przecież utworu.

Cieszy liczny udział w konkursie rozgłośni regionalnych. bo to znaczy, że forma słuchowiska wciąż jest żywa. Dało się zauważyć zainteresowanie historią Polski, powstała m.in. opowieść o Andrzeju Szalawskim, aktorze niesłusznie posądzonym o kolaborację.

— Twórcy powracają też do spraw trudnych, ciągle niewyjaśnionych, jak w słuchowisku o rodzinie Ulmów zamordowanej za przechowywanie Żydów w czasie wojny — dodaje Moss. — Bardzo ciekawe są też słuchowiska mające walor interwencji społecznej. Warto podkreślić wysoki poziom realizacji akustycznych, a także systematyczne realizowanie słuchowisk dla dzieci, co znajduje odzwierciedlenie w osobnej nagrodzie konkursowej. No i jeszcze to, że na prezentacje w zaciemnionej sali kinowej przychodziło wielu słuchaczy. Mimo komercyjnych rozgłośni emitujących setki audycji Teatr Polskiego Radia ma się dobrze. Jego wartość artystyczna i społeczna jest nie do przecenienia.