Roman Jerzy Granowski
GRANOWSKI Jerzy, właściwie Roman Jerzy Guzicki (22 grudnia 1902 Józefatów koło Łaska w Łódzkiem – 22 października 1990 Warszawa),
śpiewak, aktor.
Był synem Andrzeja Guzickiego i Marii z Kępów; mężem najpierw suflerki Joanny G. z domu Łączek (1904–1977; ślub 1 września 1931), potem Anny Teresy z domu Knypl. Ukończył gimnazjum w Łasku i Konserwatorium Muzyczne w Warszawie. W szkole należał do harcerstwa, współpracował z Polską Partią Socjalistyczną. Służył w I Pułku Szwoleżerów.
Debiutował w sezonie 1926/27 w stołecznym Teatrze Domu Żołnierza w roli Franka we Flisie i jeszcze w tym sezonie został przyjęty do Opery Warszawskiej jako adept zespołu solistów. W 1928–29 występował w prowadzonej przez Mieczysława Szpakiewicza i Janinę Górską Placówce Żywego Słowa i brał udział w objazdach, w sezonie 1929/30 w warszawskim teatrze rewiowym Mignon. W 1930–34, przez cztery sezony, był w zespole Teatru Miejskiego w Bydgoszczy i brał udział w przedstawieniach dramatycznych, operetkowych i operowych. W sezonie 1934/35 został zaangażowany do Teatru Wielkiego w Poznaniu; wykonywał tu role tenorowe w operach, np. Rudolfa (Wilhelm Tell), Danielego (Nieszpory sycylijskie) oraz operetkowe, jak: Oficer (Gejsza), Dyrektor hotelu (Piękny jest ten świat), Książę Orłowski (Zemsta nietoperza), Książę Bacciocchi (Paganini), Augustyn Hofer (Kochany Augustynek).
W styczniu i lutym 1936 występował w Wilnie w teatrze rewiowym Wesoły Murzyn w programach Bomby nad Wilnem i Jak zdradzają Abisynki (tytuł był aluzją do wojny włosko-abisyńskiej), w którym np. w scence „Tajemnica zegara” śpiewał arię z kurantem ze Strasznego dworu; później występował także w rewii w Katowicach. W Teatrze Wielkim w Warszawie wystąpił 15 października 1936 w epizodycznej roli Grzesia w Strasznym dworze i od sezonu 1936/37 do wybuchu wojny był solistą warszawskiej Opery. W przedstawieniach operowych występował w niewielkich rolach, np. jako: Strzelec (Markiza), Remendado (Carmen), Gaston (Traviata), Siebel (Faust); wykonywał też solo tenorowe w Harnasiach (1938). Natomiast czołowe role kreował z powodzeniem w wystawianych w tym okresie w Teatrze Wielkim operetkach, mając, jak zauważył Józef Kański,
obok wartościowego tenorowego głosu także znakomitą aparycję.
Były to w 1938–39: Adam (Ptasznik z Tyrolu), Jonel Bolescu (Cygańska miłość), Calicot (Madame Pompadour), tytułowa rola w Księciu Szirazu, Hrabia Henryk (Dzwony z Corneville). W zespole Opery Warszawskiej miał być nadal w sezonie 1939/40.
Podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej pracował w Warszawie jako kelner w restauracji. W 1941 występował w jawnym Teatrze Miasta Warszawy jako Jonel Bolescu w Cygańskiej miłości, za co po wojnie został przez Komisję Weryfikacyjną Związku Artystów Scen Polskich ukarany. Śpiewał też w różnych lokalach, np. w 1944 w restauracji „Sielanka” w Świdrze koło Warszawy. W 1945 (od 24 marca do końca lata) występował w Bydgoszczy, najpierw w prywatnym przedsiębiorstwie pod kierownictwem Aleksandra Rodziewicza, a potem w Teatrze Polskim w rolach: Mularza 1 (Zemsta), Oktawiusza Grapeaux (Ostrożnie, świeżo malowane), Dicka (Dzień bez kłamstwa). Później przebywał w Łodzi i, według jego własnej relacji, grał w 1946 w Zemście w Teatrze Wojska Polskiego, obok Józefa Węgrzyna.
Od jesieni 1946 był w zespole solistów Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie. Śpiewał tu (obok Michała Szopskiego) czołowe partie tenorowe; w 1947: Jontka (Halka), Fentona (Wesołe kumoszki z Windsoru), Pinkertona (Madame Butterfly), Jenika (Sprzedana narzeczona), a w 1948 Pedrilla (Uprowadzenie z seraju). Wystąpił 15 kwietnia 1947 w sali warszawskiej Romy na jubileuszu 40-lecia pracy artystycznej Ignacego Dygasa i zaśpiewał dumkę z Janka.
Solistą zreorganizowanej w 1949 Opery Warszawskiej pozostał do końca sezonu 1960/61, a występował na jej scenie jeszcze w 1962. Śpiewał m.in.: Stefana w Strasznym dworze (1949), ale też od tego roku częściej Pana Damazego w tej operze, Grabca i Kirkora (Goplana; 1949, 1950), często Dzidziego (Hrabina, 1951), Jontka (Halka w inscenizacji Leona Schillera, 1953), Cavaradossiego (Tosca, 1953), Hermana (Dama pikowa, 1955). Dnia 16 listopada 1958 obchodził w sali Romy, ówczesnej siedzibie Opery, jubileusz 30-lecia pracy artystycznej w roli Jontka. W 1958 i 1959 występował gościnnie w Operze Bałtyckiej jako Herman i Jontek; śpiewał też gościnnie Jontka w Operze Objazdowej.
Wysoki, o regularnych rysach twarzy, miał dobre warunki sceniczne. Był też zdolnym aktorem, przy średnich możliwościach wokalnych; w jego grze predyspozycje do ról charakterystycznych przeważały nad lirycznymi.
Bibliografia
Almanach sceny bydg. 1920–90; Byrski: Teatr-radio s. 115, 118; 10 lat Opery warsz. (il.); Formanowicz; Kaczyński: Dzieje „Halki”; Komorowska: Teatry muz. Drugiej Rzeczypospolitej; Komorowska: Za kurtyną lat; Łoza: Czy wiesz (il.); Opera Bałtycka (w 25-lecie istnienia); 15 lat Opery w Warszawie; Sempoliński: Wielcy artyści (il.); Szczublewski: T. Wielki; Świtała; Warszawa teatralna (M. Komorowska: Opera na gruzach); Express Wiecz. 1958 (18 XI); Gaz. Wyb. 1990 nr 250; Kur. Pol. 1958 (6 XI); Kur. Warsz. 1930 nr 154, 1936 nr 283, 1937 nr 8, 22, 149, 1938 nr 41, 67, 131, 302, 319, 340, 1939 nr 233; Pam. Teatr. 1997 z. 1–4 s. 28, 99, 104; Ruch Muz. 1991 nr 1 (J. Kański; il.); Scena i Widownia Warsz. 1948 nr 5 (il.); Życie Warsz. 1990 nr 251; Akta (fot.), ZASP; Programy, MTWarszawa; Spis ZASP 1939; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, MTWarszawa, NAC.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
Biogram w Almanachu Sceny Polskiej
Jerzy Granowski (22 XII 1902 Józefatów k.Łaska - 22 X 1990 Warszawa), śpiewak. Od sez. 1926/27 był adeptem zespołu solistów T.Wielkiego w Warszawie. Debiutował w t. wojskowym partią Franka ("Flis" Moniuszki), następnie do 1929 związany był z objazdowym zespołem teatr. pn. Placówka Żywego Słowa pod kier. M.Szpakiewicza, w sez. 1929/30 z warsz. t.rewiowym Mignon. W 1.1930-34 występował w repertuarze muz. i dram. T.Miejskiego w Bydgoszczy, w sez. 1934/35 w Operze Poznańskiej śpiewał partie tenorowe, takie jak: Rudolf ("Wilhelm Tell" Rossiniego), Danieli ("Nieszpory sycylijskie" Verdiego), a w repertuarze operetkowym m.in. Oficera japońskiego ("Gejsza" Jonesa), Dyrektora hotelu ("Piękny jest świat" Lehara), Księcia Orłowskiego ("Zemsta nietoperza" Straussa), Augustyna Hofera ("Kochany Augustynek" Falla). W sez. 1935/36 występował w t.rewiowym "Wesoły Murzyn" w Wilnie w programach "Bomby nad Wilnem", "Jak zdradzają Abisynki", później w Katowicach. Od sez. 1936/37 do wybuchu II wojny świat. był solistą T.Wielkiego w Warszawie, śpiewał m.in. partię Grzesia ("Straszny dwór" Moniuszki), solo tenorowe w "Harnasiach" Szymanowskiego, partie operetkowe, jak Książę Szirasu, czy tyt. w "Ptaszniku z Tyrolu" Zellera. W czasie okupacji niem. był kelnerem, brał udział w konspiracji. Na scenę operową wrócił jesienią 1946 (Scena Muzyczno-Operowa MTD w Warszawie) i w zespole solistów pozostał do końca sez. 1960/61. Ważniejsze partie: Jontek ("Halka" Moniuszki), Fenton ("Wesołe kumoszki z Windsoru" Nicolaia), Jenik ("Sprzedana narzeczona" Smetany), Pedrillo ("Uprowadzenie z Seraju" Mozarta), Kirkor ("Goplana" Żeleńskiego), Stefan ("Straszny dwór" Moniuszki), Herman ("Dama pikowa" Czajkowskiego), Cavaradossi ("Tosca" Pucciniego). W grudniu 1958 obchodził 30-lecie pracy artyst. i po raz kolejny zaśpiewał Jontka. Źródło: Almanach Sceny Polskiej 1990/91 tom XXXII, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1996
