Zygmunt Jasman
JASMAN Zygmunt Henryk (17 czerwca 1933 Kamień Puławski koło Lublina – 18 lutego 1996 Gdańsk),
tancerz.
Był synem Konstantego Jasmana i Augustyny z Barcickich; mężem tancerki Krystyny Gruszkówny-Stoppowej. W 1950 rozpoczął naukę w warszawskiej szkole baletowej, od 1952 uczył się w szkole baletowej pod kierunkiem Janiny Jarzynówny-Sobczak w Gdańsku, którą ukończył w 1954. W 1953 został zaangażowany do zespołu baletu Opery Bałtyckiej w Gdańsku i ze sceną tą związany był przez 25 lat, od 1956 jako solista, a od 1961 jako pierwszy solista. Jedynie w czasie służby wojskowej, w 1955–56 występował w Zespole Pieśni i Tańca Wojska Polskiego w Bydgoszczy, a w 1957–58 w Zespole Estradowym Marynarki Wojennej w Gdyni.
W Operze Bałtyckiej tańczył około 30. pierwszoplanowych partii baletowych, najczęściej w duecie z Alicją Boniuszko, także z Joanną Górską, a później Ewą Napiórkowską. Wystąpił jako: Pan Twardowski i Młodzieniec (Pan Twardowski, 1954, 1965), Książę i Młodzieniec (Krakatuk, 1956), Carewicz Iwan (Ognisty ptak, 1957), Dafnis (Dafnis i Chloe, 1958), Książę (Kopciuszek), Pan Młody (Wesele w Ojcowie) – 1959; Janosik (Harnasie, 1960, według Tacjanny Wysockiej „piękny o jaskrawym temperamencie”), On (Cztery eseje), Zygfryd (Jezioro łabędzie) – 1961; Wódz Połowców (Tańce połowieckie, 1962), Eol (Morze, 1963), Romeo (Romeo i Julia, 1964), Wacław (Fontanna Bachczyseraju, 1966), Matuszenko, także Bohater i Car (Pancernik Potiomkin, 1967), Czarnoksiężnik (Jezioro łabędzie, 1968), Kolor 1 (Błękitna rapsodia), Amerykanin (Amerykanin w Paryżu), Generał (Pierwszy walc) – 1970; Sułtan (Szeherezada), Sinobrody (Zamek Sinobrodego), Bachus (Bachus i Ariadna) – 1972; tytułowy Gilgamesz (1974), Hilarion (Giselle), Ojciec Gajane (Gajane) – 1977. Zakończył karierę benefisem, który odbył się 1 października 1978. W 1962–63 tańczył także, w założonym przez Janinę Jarzynównę-Sobczak, zespole baletowym pod nazwą Balet Miniatur, gdzie wystąpił m.in. w Maskach-Mitach (jako Alfejos w etiudzie Źródło Aretuzy). W 1960–91 uczył tańca klasycznego i partnerowania w gdańskiej szkole baletowej.
Był znakomitym interpretatorem choreografii Janiny Jarzynówny-Sobczak, która wspominała go jako „pięknego, etatowego księcia” w swoich baletach. Według recenzentów był tancerzem o dużej kulturze gestu, dysponującym pięknym skokiem, szlachetnym i pewnym w partnerowaniu. Według Wysockiej w Czterech esejach, w duecie z Alicją Boniuszko, stworzył niezwykle sugestywną kreację; w Romeo i Julii, gdzie też był jej partnerem, „pełen poezji taniec kochanków” wykonany był „dyskretnie, a zarazem z narastającą emocją i napięciem”; w Fontannie Bachczyseraju „wykonał swoje wariacje i partnerował Górskiej ładnie i pewnie”.
Bibliografia
Almanach 1995/96; Jankowski, Misiorny: J. Jarzynówna-Sobczak, B. Kanold: Rozmowy o tańcu, Gdańsk 2003 (il.); Komorowska: Szymanowski (il.); Opera Bałtycka (w 25-lecie istnienia; il.); Opera Bałtycka 1945–85 (il.); Turska: Almanach (il.); I. Turska: Taniec w Polsce, Warszawa 1962 (il. 199, 202); Wysocka: Dzieje (cyt.; il.); Dz. Bałt. 1996 nr 45; Teatr 1960 nr 10 (T. Wysocka, cyt.; il.), 1961 nr 18 (T. Wysocka; il.); Akta (fot.), ZASP; Almanach 1944–59.
Ikonografia
Fot. – Opera Bałtycka w Gdańsku.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
