Liliana Zamorska
ZAMORSKA Liliana, właśc. L. Krobicka, zamężna Bedlewicz (21 XI 1895 Lwów - 19 I 1972 Wrocław), śpiewaczka, tancerka. Była córką Wiktora Krobickiego, urzędnika Wydz. Krajowego we Lwowie, i Zofii z Leszczyńskich, żoną -> Franciszka Bedlewicza. Uczyła się na pensji W. Niedziałkowskiej we Lwowie, a od 1907 w szkole sióstr niepokalanek w Jarosławiu. Maturę zdała we Lwowie. Tam też uczyła się gry na fortepianie, m.in. w konserwatorium u V. Kurtza. W 1914-17 przebywała w Wiedniu; uczyła się śpiewu i nadal studiowała pianistykę (m.in. w Musikakademie). Po powrocie do Lwowa kształciła głos u Cz. Zaremby. Debiutowała w operze lwow. w listopadzie 1918 w partii Aliny ("Goplana"). W czerwcu 1919 zaangażowała się do T. Wielkiego w Poznaniu i pozostawała tam do końca sez. 1922/23. Wystąpiła w partii Zofii w przedstawieniu "Halki", inaugurującym 31 VIII 1919 pol. działalność tej sceny. Początkowo śpiewała niewielkie partie, jak np. Hanna ("Straszy dwór"), Kate Pinkerton ("Madame Butterfly"), Kapłanka ("Aida"), Filina ("Mignon"). Sukces odniosła w tyt. partii w "Lakme". Śpiewała również partie operetkowe, np. Rozalindę ("Zemsta nietoperza"), tyt. w "Pięknej Helenie". W tym okresie doskonaliła swe umiejętności taneczne pod kier. M. Kuleszy. W 1921 tańczyła główną partię w balecie "Wieszczka lalek". W sez. 1923/24 występowała w operze lwow. i z jej zespołem w Krakowie, a w listopadzie 1924 wystąpiła w T. Wielkim w Wilnie w partii Zuzi w "Verbum nobile" i została zaangażowana do zespołu opery. We wrześniu 1924 i styczniu 1925 wystąpiła gościnnie we Lwowie w tyt. partiach w "Salome" i "Lakme", w kwietniu t.r. w Warszawie w tyt. partii w "Tosce". Następnie z grupą śpiewaków lwow. wyjechała na występy do Wiednia. W 1925-27 była w zespole operowym T. Polskiego w Katowicach, występowała z nim w Płocku i Ciechocinku (1926) oraz w Krakowie (1927). Wiosną 1927 śpiewała w T. Wielkim w Warszawie; na sez. 1927/28 zaangażowała się do T. Nowości. Potem występowała tylko gościnnie, m.in. we Lwowie (1928, 1929), w Katowicach (1929, 1930, 1931, 1935), Krakowie i Łodzi (1930), Warszawie (T. Wielki 1931, 1937, Nowości 1932, Morskie Oko 1933) oraz za granicą: w Zagrzebiu (1929), Dreźnie (1931), Wiedniu, Akwizgranie, Lublanie i Sofii (1935), Bratysławie i Lipsku (1937). W sez. 1938/39 należała do zespołu warsz. T. Wielkiego. Brała też udział w objazdowych imprezach operowych i operetkowych. Podczas okupacji niem. występowała niekiedy w kawiarniach akompaniując sobie przy fortepianie. Utrzymywała się też z lekcji. Wywieziona w pocz. powstania warsz. na przymusowe roboty do Niemiec, była w obozach w Gross-Rosen, Freiburgu i Oschersleben Bode pod Magdeburgiem. Po wyzwoleniu przez wojska alianckie przedostała się do Polski i w sierpniu 1945 znalazła się w Krakowie. Występowała tam na koncertach estradowych i śpiewała jako refrenistka z orkiestrą dancingową. W styczniu 1947 S. Drabik zaangażował ją do Opery wrocławskiej. Śpiewała tam do 1949 takie partie, jak tyt. w "Tosce" i "Halce", Cześnikowa ("Straszny dwór"), Nedda ("Pajace"), Santuzza ("Rycerskość wieśniacza"). Od września 1949 pracowała w tej operze jako korepetytorka solistów, w 1968 przeszła na emeryturę. W tych latach borykała się z kłopotami materialnymi i zdrowotnymi, zdziwaczała; żyła w osamotnieniu. Obdarzona zjawiskową, nieco orientalną urodą i różnorodnymi talentami, była ciekawą indywidualnością i prezentowała rzadką na scenach muz. wszechstronność. Dysponowała głosem pięknym, choć o niezbyt bogatych możliwościach wokalnych, niemniej wykonywała najrozmaitsze partie operowe i operetkowe, od mezzosopranowych, przez sopranowe dram., liryczne, aż po koloraturowe. Śpiewała też piosenki w kabaretach i na estradach. Miała wrodzony talent aktorski wspierany raczej intuicją niż umiejętnościami warsztatowymi; stosowała wyrazisty gest i ekspresyjną plastykę ruchu scen., dobrze tańczyła. Tworzyła postacie kobiet pięknych, uwodzicielskich, emanujących aurą pewnej niesamowitości. Nie zawsze potrafiła zachować umiar w środkach wyrazu. Do największych jej osiągnięć obok Toski należała rola Salome, którą grała "w sposób dobrze przemyślany i opracowany zarówno pod względem muzycznym jak i aktorskim. Braki głosowe tej uzdolnionej artystki wynagradza sowicie jej wybitna muzykalność i żywy temperament sceniczny." (M. Gliński). "Posiada najkorzystniejsze dla tej roli warunki zewnętrzne i głos jest w stanie podołać bez widocznego wysiłku tej iście gigantycznej partii". "Musi też być niezwykle muzykalna, bo i intonacja jej jest zawsze pewna i wzrok jej nie śledzi za pałeczką kapelmistrza" (F. Brzeziński). Inne ważne partie: Marta ("Niziny"), Violetta ("Tra-viata"), Amelia ("Bal maskowy"), tyt. w "Carmen" i "Turandot", Małgorzata ("Faust"), Mimi ("Cyganeria"), Gilda ("Rigoletto"), Zuzanna ("Tajemnica Zuzanny"). Role operetkowe, w których odnosiła sukcesy, to: Saffi ("Baron cygański"), Minnie ("Dziewczyna z Zachodu"). Cieszyła się dużym powodzeniem u publiczności, należała do wybitnych artystek scen muz. okresu międzywojennego. Bibl.: Jasiński: Koniec epoki; Konarska-Pabiniak: Repertuar (tu jako Zamorska-Korniakowa); Sempoliński: Wielcy artyści; Sobański: Teatr Pol. na Śląsku; Świtała; Wiłkomirski: Wspomnień ciąg dalszy, Kraków 1980; Kur. Warsz. 1922 nr 243, 1925 nr 23, 112, 1926 nr 12, 21, 29, 1927 nr 110, 1928 nr 335, 1931 nr 24, 1937 nr 71, 106, 354; Muzyka 1925 nr 1, 4-5, 1927 nr 3, 5, 10, 1931 nr 2 (M. Gliński); Ruch Muz. 1973 nr 2 (il.); Rzeczpospolita z 27 I 1931 (F. Brzeziński); Słowo 1924 nr 252, 297; Afisze, IS PAN; Akta, Opera Wrocław; Akta (tu fot.), ZASP; Prosnak: T. Wielki. Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
