Ludwika Kaczkowska
KACZKOWSKA Ludwika, z Borkowskich (10 kwietnia 1919 Lwów – 11 stycznia 1995 Wrocław),
śpiewaczka.
Była córką Juliana Borkowskiego, urzędnika, i Wiktorii z Dzieciniaków; żoną Leszka Kaczkowskiego, ekonomisty (ślub 27 października 1945 we Wrocławiu). Do 1944 mieszkała we Lwowie, gdzie ukończyła gimnazjum ogólnokształcące i liceum handlowe, a prywatnie uczęszczała na lekcje śpiewu. W 1940, jak napisała w życiorysie, pracowała w Teatrze Polskim we Lwowie jako adeptka, a w czasie okupacji niemieckiej przez kilka miesięcy 1941 była garderobianą w teatrze ukraińskim. W 1944 wyjechała do rodziny do Rabki, skąd została wywieziona na przymusowe roboty do Niemiec. W 1945 wróciła do Polski, zaczęła występować jako chórzystka w Operze Katowickiej w Bytomiu.
Przeniosła się do Wrocławia, gdzie w sezonie 1948/49 zaangażowała się jako chórzystka do Opery Dolnośląskiej. W 1951 zdała egzamin eksternistyczny i uzyskała uprawnienia solistki-adeptki, a od 1 września 1952 przyznano jej status solistki. W Operze we Wrocławiu została do końca sezonu 1975/76, potem odeszła na emeryturę.
Śpiewała sopranowe partie liryczne i dramatyczne. Debiutowała jako Kate Pinkerton w Madame Butterfly (1952) i najpierw powierzano jej niewielkie role, jak: Karolka i Barena (Jenufa, 1953), Hedone (Eros i Psyche, 1955), Zosia (Widma, 1955). Szybko objęła też większe, odpowiedzialne, jak Zosia (Flis, 1955) i zaczęła odnosić w nich sukcesy. Dobrze oceniała kolejne role śpiewaczki Stanisława Platówna. Po jej występie w 1956 w Fauście pisała:
Prawdziwą niespodzianką była Małgorzata w wykonaniu Ludwiki Kaczkowskiej. Ta młoda śpiewaczka czyni zdumiewające postępy. Głos ma wyrównany, czysty, pięknie brzmiący. Na specjalną pochwałę zasługują prześliczne piana. Postaciowo była bardzo dobra – prawdziwa, skromna Gretchen.
Jako Halka (1957)
miała wiele subtelnego liryzmu, bardzo dobre momenty w scenie obłąkania
(rolę tę kreowała odtąd we Wrocławiu w różnych inscenizacjach, w 1959, 1965 i 1970). W 1958 jako Micaela w Carmen „zagrała przekonywająco rolę naiwnej, wiejskiej dziewczyny”, potrafiła też
zdobyć się na mocne akcenty dramatyczne. Śpiewała bardzo muzykalnie, ładnie operując pianami.
Dobra aktorsko i głosowo była jej Alina (Goplana, 1959). Kolejne ważne i dobrze oceniane role, to: Liza (Dama pikowa, 1959), Hanna (Straszny dwór, 1959), Fiordiligi (Così fan tutte, 1960), Ulana (Manru, 1961), Marzenka (Sprzedana narzeczona, 1962), Lady Makbet (Makbet, 1964), Nedda (Pajace, 1964), Jarosławna (Kniaź Igor, 1966), tytułowa Hrabina (1968), Donna Elwira (Don Juan, 1969), Jagusia (Pomsta Jontkowa, 1970), Elżbieta de Valois (Don Carlos, 1971), Lady Billows (Albert Herring, 1972). Gościnnie wystąpiła 21 lutego 1958 w roli Halki w Operze im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.
Bibliografia
Almanach 1994/95; Dachtera: Opera Wrocł. 1945–95 (il.); Opera Wrocł. 1945–65 s. 26, 28 i 31 (opinie S. Platówny), 34 (il.); Świtała; K. Wiłkomirski: Wspomnień ciąg dalszy, Kraków 1980; Akta (fot.), ZASP; Archiwa: Opera Wrocław, Opera Śląska Bytom; Programy i wycinki prasowe, IS PAN; Almanach 1944–59.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
