Zofia Zabiełło-Mazurkiewiczowa
ZABIEŁŁO Zofia, z domu Rajkin, zamężna Mazurkiewiczowa, także Borse (28 II 1884 Kijów lub Piotrków Trybunalski - 21 VI 1968 Zakopane), aktorka, śpiewaczka. Była córką kapelmistrza wojskowego Mikołaja Rajkina i Anastazji, żoną - Tadeusza Mazurkiewicza. Debiutowała 4 XII 1904 w T. Ludowym w Warszawie w "Biednej dziewczynie"; w zespole tym pozostała do końca sez. 1905/06. Od maja do września 1906 występowała w t. Renaissance, w 1907 w T. Małym (marzec; grała Melę w "Moralności pani Dulskiej"), T. Nowości (jesień) oraz w teatrze przy ul. Mokotowskiej 73 (grudzień). W 1908 uczyła się w warsz. Szkole Aplikacyjnej. Około 1909 wyjechała do Paryża, aby uczyć się śpiewu u J. Reszke, potem kształciła głos u A. Myszugi w Warszawie. Debiutowała 1 I 1910 w warsz. T. Wielkim partią Siebla ("Faust"). Po debiucie została zaangażowana i pozostała w tym zespole do 1919; śpiewała takie partie sopranowe, jak: Antonia i Violetta ("Opowieści Hoffmanna"), Musetta ("Cyganeria"), Micaela ("Carmen"), Nedda ("Pajace"), Zuzia ("Verbum nobile"), Blonda ("Uprowadzenie z seraju"), Zofia ("Halka"). Eudoksja ("Żydówka"). Równocześnie występowała na innych scenach WTR: w 1913-15 w T. Nowości śpiewała m.in. Janę ("Rozwódka") i Saffi ("Baron cygański"), w 1914 grała w T. Letnim. W 1919 występowała w kabaretach Czarny Kot i Qui Pro Quo (czerwiec-sierpień), po czym wyjechała za granicę z mężem, który pracował w poselstwach pol. w Konstantynopolu i Sofii. Brała tam udział w koncertach, a w 1921 w operze w Sofii śpiewała po bułgarsku w "Halce" (spektakl przygotowany przez T. Mazurkiewicza). W 1923 wróciła do Warszawy, występowała w t. Stańczyk. W 1924 z grupą śpiewaków opery warsz. brała udział w objeździe obejmującym m.in. Bydgoszcz (luty), Kalisz (marzec), Płock (czerwiec). W sierpniu t.r. zaangażowała się do T. im. Bogusławskiego w Warszawie i zagrała tam Wandę w "Skalmierzankach". W lutym 1925 z zespołem zrzeszenia artystów operowych wyjechała w objazd po Kresach Wschodnich. W maju 1926 występowała w warsz. t. Eldorado. W grudniu 1926 z zespołem Opery Pomorskiej była w Słonimiu, wykonywała partię Racheli ("Żydówka"). Śpiewała niekiedy w radiu, np. w 1925 iw 1931 (w operetce "Taniec szczęścia"). Po II wojnie świat. w związku z chorobą syna Józefa osiedliła się w Zakopanem. Pracowała tam jako urzędniczka w Związku Samopomocy Chłopskiej i jako ekspedientka w sklepie tekstylnym. Jej głos miał ciepłe, liryczne brzmienie. Cechowała ją "wybitna muzykalność, uroda, talent sceniczny, kunsztowne panowanie nad głosem" (L. Brodziński), a także elegancja i kultura. Wybornie interpretowała stylowe berżeretki. Artystka "zdecydowanie ciekawa, precyzyjnie dokładna, urodziwa, świetnie ujmująca każdą powierzoną sobie rolę i zawsze finezyjnie kostiumowana" pisała o niej J. Korolewicz-Waydowa. Bibl: Czempiński: Teatry w Warszawie s. 119, 253 (il.); Dymek z papierosa s. 379; Filier: Melpomena; Kaszyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Korolewicz-Waydowa; Ołeksandr Myszuga, Kyjiw 1971; Sempoliński: Wielcy artyści (il); Szczublewski: Artyści i urzędnicy; Wilski: Szkolnictwo; Ekran i Scena 1924 nr 2; Kur. Warsz. 1906 nr 135, 255, 1907 nr 61, 75, 308, 340, 1921 nr 237, 1924 nr 338, 1925 nr 43, 1926 nr 128, 349; Muzyka 1930 nr 4; Prz. Teatr, i Film 1925 nr 5 (L. Brodziński); Scena i Szt. 1907 nr 2, 1908 nr 33, 1910 nr 2, 1912 nr 42; Świat 1906 nr 27 (il), 1913 nr 2 (il.), 17 (il.), 1914 nr 12 (il.), 1915 nr 16 (il.), 42 (il.), 1916 nr 41 (il.), 1917 nr 36 (il.); Prosnak: T. Wielki; Straus: Repertuar 1914-15, 1915-16; Wosiek: Repertuar; Akta T. Mazurkiewicza, T. Wielki Warszawa. Ikon.: Fot. - MTWarszawa. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
