Józef Nawarski
NAWARSKI Józef Andrzej (10 XI 1849 Warszawa - 28 X 1883), aktor. Był synem Józefa N., muzyka WTR i Rozalii z Mellerów, chórzystki opery WTR, prawdopodobnie mężem -> Józefy N. Debiutował zapewne latem 1870 w warsz. t. ogr. Figaro (dyr. H. Modzelewski). W październiku tego roku występował w zespole H. Modzelewskiego w Nowym Dworze, w sez. 1870/71 w zespole F. Stobińskiego (Radom, Siedlce), w lecie w warsz. t. ogr. Alhambra, potem u M. Stengla w Toruniu, następnie znowu w zespole F. Stobińskiego (Nowy Dwór). Od 1872 do 1875 należał do zespołu A. Trapszy, z którym trzykrotnie w okresach letnich wyjeżdżał na występy do warsz. t. ogr. Alhambra. W tym czasie najlepszymi jego rolami były: Klaudiusz ("Hamlet"), Maksymilian ("Zbójcy"), Heliodor ("Marcowy kawaler"). Na sez. 1875/76 przeniósł się do t. pozn.; z zespołem tego t. występował w lecie w warsz. t. ogr. Tivoli (1876) i Belle Vue (1877). Był już wtedy aktorem rutynowanym i popularnym; powierzano mu ważne role, m.in. Millera ("Intryga i miłość"), Harpagona ("Skąpiec"). W sez. 1877/78 należał do zespołu K. Filleborna w Lublinie, w lecie 1878 do zespołu W. Terenkoczego w warsz. t. ogr. Eldorado, a jesienią tego roku został zaangażowany do t. krak., gdzie pracował do 26 IX 1880. Wyróżniał się wówczas szczególnie w rolach charakterystycznych, takich jak np. Negri ("Beatryks Cenci"), Król ("Mazepa"), Ksiński ("Horsztyński"), Szmols ("Wielkie bractwo"). W sez. 1880/81 występował w t. poznańskim. Przed śmiercią zapadł na chorobę psychiczną. Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Filler: Melpomena (il.); Got: Teatr Koźmiana; Kaszyński: Dzieje sceny kaliskiej; Koryzna I s. 135; Tyg. ilustr. 1877 nr 94 (il.). Ikon.: NN: Portret, rys. (tbl. Tow. dram. T. Poznańskiego w Tivoli), repr. Mucha 1876 nr 30. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
