Aleksandra Grzymska-Gruszczyńska
GRZYMSKA Aleksandra Ewa, z domu Gruszczyńska (12 stycznia 1914 Nowosokolniki pod Pskowem, Rosja – 12 października 1994 Warszawa),
reżyserka, dyrektorka i kierowniczka artystyczna teatru.
Była córką Kazimierza Gruszczyńskiego, mierniczego, i Feliksy z Karbowskich; żoną Stanisława Grzymskiego (1910–1996; ślub 23 kwietnia 1949 w Pruszkowie), współzałożyciela i kierownika technicznego Teatru Lalek Fraszka (do 1971). W 1934 ukończyła Gimnazjum Zofii Wołowskiej w Warszawie i zaczęła studiować filologię polską i klasyczną na Uniwersytecie Warszawskim; utrzymywała się z pracy w firmie Braci Borkowskich.
W latach II wojny światowej i okupacji niemieckiej uczyła na tajnych kompletach gimnazjalnych w Pruszkowie i Warszawie. Po wojnie ukończyła studia i w 1946 otrzymała dyplom magistra filozofii (w zakresie filologia klasyczna). W 1944–49 była nauczycielką w Gimnazjum i Liceum im. Zana w Pruszkowie; prowadziła też teatr lalkowy Krasnoludek. W 1948 wstąpiła do Studia Dramatycznego Teatru Lalek (od 1950 Państwowa Szkoła Dramatyczna) w Warszawie; w 1952 ukończyła tu kurs reżyserski.
Od 15 sierpnia 1950 do 10 stycznia 1952 reżyserowała w Teatrze Lalek w Wałbrzychu, np. Dwanaście miesięcy, Nieznośne pytajło, Wawrzyńcowy sad, Gęgorka; od wiosny 1952 do końca tego roku pracowała w Teatrze Lalek w Gdańsku, gdzie wystawiła m.in. Baśń o Wielkim Iwanie, Gęgorka (zagrała Lisicę), Zaczarowaną skrzynię. Od marca do września 1953 była kierowniczką artystyczną Teatru Lalek Guliwer w Warszawie, reżyserowała m.in. Zająca chwalipiętę, Dziada i babę. W 1954–71 kierowała Objazdowym Teatrem Lalek Fraszka, działającym na terenie województwa warszawskiego.
Bibliografia
Almanach 1994/95; Jurkowski: Moje pokolenie: A. Koecher-Hensel, M. Niecikowska: 50 lat Teatru Lalek Guliwer [Warszawa 1996]; T. Lalek Guliwer 1945–70; Waszkiel: Dzieje 1945–2000; Gaz. Wyb. 1994 nr 259; Pam, Teatr. 1975 z. 3–4 s. 492; Akta, Arch. Uniw. Warsz., T. Lalek Guliwer Warszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
